Eddy Merckx, de legendarische Belgische wielrenner met maar liefst 525 overwinningen op zijn naam, vierde onlangs zijn 80ste verjaardag. Algemeen beschouwd als de grootste wielrenner aller tijden, is Merckx’ naam synoniem geworden met dominantie, uithoudingsvermogen en een onverzadigbare honger naar winst. Wat echter weinig mensen weten, is dat zijn indrukwekkende carrière amper enkele maanden na zijn eerste Tour de France-overwinning in 1969 bijna abrupt werd beëindigd door een tragisch ongeval dat hem voor altijd zou tekenen – zowel als atleet als mens.
Het ongeval vond plaats op 9 september 1969 tijdens een pistemeeting in Blois, Frankrijk. Merckx nam deel aan een demonstratiewedstrijd achter derny’s, een gangbare wedstrijdvorm op de piste. Plots brak er een pedaal af van een van de brommertjes. Fernand Wambst, de gangmaker van Merckx, probeerde het losgeslagen metalen onderdeel te ontwijken, maar kon niet tijdig reageren. De daaropvolgende crash was rampzalig.
Merckx werd meters ver van zijn fiets geslingerd en kwam meer dan tien meter verder bewusteloos op de piste terecht. Hij had een diepe hoofdwonde en was buiten bewustzijn. Fernand Wambst had nog minder geluk: hij liep fatale verwondingen op en zou nooit meer ontwaken. De tragedie sloeg in als een bom in de wielerwereld en had een diepe impact op Merckx, die Wambst zowel professioneel als persoonlijk goed kende.
“Ik vroeg de dokters hoe het met Fernand was,” vertelde Merckx later. “Ze vertelden me eerst niet dat hij gestorven was, alleen dat het ernstig was. Pas later hoorde ik dat hij overleden was.” De emotionele klap was enorm, maar ook de lichamelijke gevolgen bleven niet uit. Merckx zou de rest van zijn carrière met fysieke klachten kampen.
Na enkele weken volledige rust begon Merckx opnieuw te trainen, maar zijn lichaam werkte niet meer mee zoals voorheen. Vooral zijn linkerbeen leek verzwakt. Belangrijker nog was de blijvende scheefstand van zijn bekken en de chronische spanning in zijn heupen, veroorzaakt door het zware ongeluk. Klimmen – ooit een van zijn grootste troeven – werd plots een pijnlijke opgave.
Om met de aanhoudende rugpijn om te gaan, ontwikkelde Merckx een ongebruikelijke gewoonte: hij droeg vanaf 1970 een moersleutel in zijn achterzak om zijn zadelpositie tijdens de koers te kunnen bijstellen. Zo kon hij de druk op zijn onderrug tijdens beklimmingen iets verlichten. Ondanks deze klachten bleef hij presteren op het hoogste niveau – een bewijs van zijn enorme veerkracht.
Het ongeval in Blois betekende een keerpunt in Merckx’ carrière. Volgens zijn vaste verzorger Guillaume Michiels: “Na die val in Blois was het eigenlijk nog maar een halve Merckx.” Toch wist Merckx, zelfs als ‘halve’ versie van zichzelf, nog steeds meerdere Tours, Giros en klassiekers te winnen – prestaties die hem onsterfelijk maakten in de wielersport.
De recente VRT MAX-documentaire Eddy Merckx: De Grootste Aller Tijden werpt nieuw licht op de tragedie en hoe die zijn loopbaan voorgoed veranderde. De documentaire toont zeldzame beelden en getuigenissen, en maakt duidelijk dat Merckx zijn records niet alleen te danken had aan talent, maar ook aan een onverzettelijke wilskracht die geen tegenslag schuwde.
Vandaag de dag wordt Merckx niet alleen herinnerd om zijn sportieve dominantie, maar ook om zijn kracht om verlies, pijn en fysieke tegenslag te overwinnen. Zijn carrière na Blois is een inspirerend voorbeeld van doorzettingsvermogen – het bewijs dat echte grootsheid niet alleen zit in winnen, maar ook in volhouden.
Terwijl Merckx zijn tachtigste levensjaar viert, blijft zijn erfenis onovertroffen in de sportwereld. Het ongeval in Blois beroofde hem misschien van zijn volledige fysieke macht, maar het maakte van hem een waar icoon – een man die niet alleen wedstrijden won, maar ook het lot zelf trotseerde.
